مقایسه اثر خشکسالی هواشناسی بر آبدهی چشمه ها در آبخوان های کارستی مختلف

چکیده خشک¬سالی یکی از پیچیده ترین و گسترده¬ترین بلایای طبیعی است که به علت سطح گسترش و تداوم زیاد، افراد بیشتری را نسبت به دیگر حوادث طبیعی تحت تأثیر و سیطره¬ی خود قرار می¬دهد. یکی از مهمترین منابعی که از خشک سالی تاثیر می¬پذیرد منابع آب زیرزمینی است. از آنجا که آبخوان¬های کارستی از منابع مهم آب زیرزمینی در استان کرمانشاه می باشند. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثرات خشک سالی هواشناسی در آبخوان¬های کارستی با شرایط توسعه¬یافتگی متفاوت صورت گرفته است. مناطق مورد مطالعه در این تحقیق شامل دو آبخوان کارستی، بیستون-پرآو و کوه پاطاق در استان کرمانشاه می¬باشند. برای انجام این پژوهش از آمار ماهانه بارش و آبدهی چشمه¬ها استفاده شد. در این تحقیق، از شاخص¬های spi و sdi برای بررسی حالات مختلف خشک سالی¬های هواشناسی و هیدرولوژیکی استفاده شد. برای تعیین توسعه¬یافتگی یا عدم توسعه یافتگی آبخوان¬های مورد مطالعه، ضریب فرود، حجم ذخیره دینامیک و مساحت حوزه آبگیر برای هریکاز چشمه¬های مورد مطالعه محاسبه گردید. نتایج نشان داد شدیدترین خشک سالی هواشناسی و هیدرولوژیکی، طی دوره¬ی مورد بررسی در سال آبی ‏ 1388-1387 به¬وقوع پیوسته است. نتایج تعیین ارتباط خشک سالی هواشناسی و آب زیرزمینی نشان داد که این دو در سطح معنی¬داری 1 درصد دارای همبستگی هستند. هم¬چنین نتایج بررسی همبستگی بین شرایط زمانی مختلف (بدون تأخیر و تأخیر 1 تا 6 ماه) شاخص sdi نسبت به شاخص spi نشان داد که تأخیر زمانی بین وقوع خشک سالی هواشناسی و آب زیرزمینی در مناطق مورد مطالعه بدون تأخیر زمانی یا حداکثر با یک ماه تأخیر رخ داده است. نتایج حاصل از محاسبه حجم ذخیره دینامیک نشان داد که چشمه قره بلاغ در منطقه پاطاق دارای حجم ذخیره 3/29میلیون متر مکعب بیشتر از چشمه¬های بیستون، برکه و گزنهله با حجم ذخیره به ترتیب برابر 55/0، 2/2 و 3/1میلیون مترمکعب در منطقه بیستون-پرآو می باشد. که نشان دهنده توسعه یافتگی بیشتر منطقه بیستون-پرآو نسبت به منطقه پاطاق می-باشد. کلمات کلیدی: خشک سالی هواشناسی، خشک سالی آب زیرزمینی، همبستگی پیرسون، تأخیر زمانی، کارست، توده بیستون-پرآو، کوه پاطاق.